Motoryka mała to nic innego, jak różnego rodzaju ćwiczenia palców dłoni i samych dłoni. Zaburzenia wynikające z nieprawidłowego rozwoju motoryki małej mogą powodować wiele trudności w codziennym życiu, a młodszym wieku - w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzących do samodzielności, wykonywaniu ćwiczeń grafomotorycznych, wycinaniu itp.

Rozwój motoryki małej warto świadomie kształtować i rozwijać, ale wcale nie trzeba do tego mozolnych ćwiczeń, które zniechęcają dziecko. Warto zadbać o taki dobór aktywności, które poprzez zabawę rozwiną u dziecka pracę palców i dłoni. Poprzez rozwój motoryki małej rozumie się:

• kształtowanie i kontrolowanie ruchów dłoni i palców,
• uelastycznianie palców,rozwijanie koordynacji obu rąk,
• poprawę napięcia mięśniowego,
• pracę z materiałem sensorycznym,
• rozwój umiejętności poznawczych,
• rozwój czynności manipulacyjnych,
• rozwój czynności samoobsługowych,
• wzrost samodzielności.

Motorykę małą warto rozwijać już od najmłodszych lat. To zwykle dzieje się właśnie podczas zabawy - najpierw u dziecka obserwujemy chwyt zabawki całą dłonią, a następnie ćwiczymy chwyt pęsetkowy. To wszystko wpływa na rozwój motoryki małej.

Trzeba jednak pamiętać, że dobór ćwiczeń i aktywności musi być dostosowany do potrzeb i możliwości dziecka, doskonale odzwierciedla to zwrot "podążać za dzieckiem".  Rodzice coraz częściej, korzystając z powszechnego dostępu do badań i literatury fachowej, starają się podążać za dziećmi i dobierać takie ćwiczenia, na jakie dziecko jest gotowe i wobec jakich wyraża zainteresowanie oraz aprobatę. Wszystkie wymuszania i zachęcania często mają efekt odwrotny do oczekiwanego.

Rozwój motoryki małej ma ogromne znaczenie w codziennym funkcjonowaniu dziecka -  pomaga mu czuć się pewnie w środowisku przedszkolnym czy szkolnym, kiedy trzeba zawiązać buty, zapiąć guziki, wyciąć odpowiedni kształt nożyczkami. Prawidłowy rozwój motoryki małej wpływa na większą samodyscyplinę dziecka, pewność siebie oraz łatwiejsze pokonywanie napotykanych trudności. Warto podkreślić, że właściwy rozwój w obrębie tej płaszczyzny to nie tylko ładne pismo, choć to właśnie dzięki zabawom motorycznym ręka tak się nie męczy, a litery mieszczą się w wyznaczonych ramach.

Nieprawidłowości w obrębie motoryki małej wiążą się z zaburzeniem koordynacji wzrokowo-ruchowej, co ma wpływ na tempo wykonywania zadań, zręczność, a nawet nieprawidłowe napięcie mięśniowe. Rozwój motoryki małej ma więc ogromny wpływ na rozwój dziecka, jego funkcjonowanie w świecie, a także na samoocenę.

Będąc w posiadaniu tej wiedzy, producenci prześcigają się w wypuszczaniu na rynek edukacyjnych zabawek. Aby w tym gąszczu propozycji dokonywać rzeczywiście mądrych zakupów i wybierać zabawki edukacyjne nie tylko z nazwy, należy wiedzieć, czym jest motoryka mała oraz  jak można wspierać jej rozwój. Poniżej przedstawiamy propozycje kilku zabawek, które korzystnie wpłyną na doskonalenie tego obszaru, będąc przy tym atrakcyjnymi dla dziecka.

Sortery to doskonały materiał do zabaw rozwijających motorykę małą. Ćwiczą one precyzję ruchów, a także spostrzegawczość oraz pojęcia z zakresu kolorów i kształtów. Wybierając sorter, warto postawić na drewniane, bezpieczne dla dziecka i środowiska elementy.

Pojazdy, które najpierw należy samodzielnie złożyć, należą do jednych z najchętniej wybieranych przez dzieci zabawek, bez względu na wiek. Poza wspaniałym ćwiczeniem dla rąk stanowią one fundament wielu zabaw tematycznych, wspierając tym samym kreatywność młodego człowieka.

Przeszywanki to bardzo dobre ćwiczenie motoryki małej ze względu na precyzję ruchów, jaka jest wymagana w zabawach tego typu. Kolorowe elementy i rozmaite kształty sprawiają, że są to zabawki atrakcyjne dla dziecka.

Wszelkiego rodzaju zabawy konstrukcyjne są bardzo wskazane, gdy chcemy rozwijać motorykę małą u dziecka. Drewniane klocki są do tego doskonałe, gdyż często nie posiadają stałych łączeń, więc budowle opierają się na precyzji budowniczego.

Gry zręcznościowe to kolejny rodzaj aktywności, który korzystnie wpływa na rozwój motoryki małej, tutaj w dodatku w połączeniu z logicznym myśleniem oraz umiejętnością planowania, co stanowi połączenie wręcz idealne.

Podsumowując, motoryka mała ma ogromny wpływ na życie dziecka, a później dorosłego człowieka. W młodszym wieku przedszkolnym to większa samodzielność, a przy tym wyższa samoocena. W wieku szkolnym to większa wiara we własne możliwości i podołanie stawianym wymaganiom, jak choćby pisaniu i mieszczeniu się w liniaturze, wykonywaniu ćwiczeń gimnastycznych wymagających prawidłowej koordynacji oraz sprawności wzrokowo-ruchowej. Im dziecko starsze, tym trudniej pokonać niektóre trudności i zmienić wyuczone nawyki - jak choćby nieprawidłowego chwytu piśmiennego. Mając tak wielki wybór pomocy i zabawek, warto postawić na sprawdzone produkty i zadbać o dobór zabawek, które naprawdę rozwijają daną umiejętność już od najmłodszych lat.  

Powyższy artykuł gościnnie napisały Marzena Kunicka-Porwisz oraz Aneta Grabowska - prowadzące blog zaczytana.com.pl. Serdecznie dziękujemy!